KAMA HAIJAPITA MIAKA 12 UNAWEZA KURUDISHA ARDHI ULIYODHULUMIWA.

NA  BASHIR  YAKUB -

1.UKOMO  WA  HAKI.

Hakuna  haki  isiyo  na  ukomo wa  muda  unapokuwa  unaidai. Huwezi  kudai  haki  muda  wowote  unaotaka  wewe. Ni  lazima   udai  haki  ndani  ya  muda.Na  ni  ule  muda tu uliowekwa  na  sheria. Ipo  sheria  rasmi  inayoeleza  muda  wa  kudai  haki  mbalimbali.  Inaitwa Sheria  ya  Ukomo  wa  Muda ,  Sura  ya  89.  Katika  sheria  hiyo   hapajaelezwa tu   ukomo  wa  kudai  haki  katika  masuala  ya  ardhi  bali  pia  katika  masuala  mengine  yote  ya  haki  unazoweza  kudai.

Ndani  ya  Sheria  ya  Ukomo  wa  Muda  kumeelezwa ukomo  wa  kudai  haki  iliyotokana  na  masuala  ya  mikataba na  makubaliano, ukomo   wa  kudai  haki  katika  masuala  ya  udhalilishaji, ukomo  wa rufaa, ukomo  wa  haki  katika  masuala  ya bima, madai  ya  fedha,  rehani  za  mikopo, na mambo  mengine  mengi.

2.  HUJAPITWA  NA  MDA  BADO UNAWEZA  KUIDAI  ARDHI  YAKO.

Wako  watu  huko  nyuma  walidhulumiwa  ardhi  muda  mrefu  na  sasa  wamekata  tamaa.  Wamekata tamaa  kutokana  na  kuona   ni mda  mrefu  umepita  tangu  haki  hiyo  iporwe  na  sasa  wanadhani  kuwa   hawawezi  tena  kudai  haki  hiyo.

Wako  watu wamedhulumiwa  ardhi  katika  masuala  ya  mirathi,  katika  masuala  ya  mikopo,  katika  masuala  ya  mikataba  na  makubaliano,  katika  masuala  ya  ndoa  na  machumo  ya mali  za  ndoa, katika  masuala  ya  uvamizi, katika  masuala  ya  kuharibu  mipaka  n.k. Na  ardhi  hapa  tunazungumzia  mashamba,  viwanja  na  nyumba. Hivi  kwa  pamoja  ndivyo  huitwa  ardhi.

Basi  yafaa  ujue  kuwa kama  wewe  ni  kati  ya  waathirika  wa  jambo  hili  basi  bado unayo  haki  ya  kudai   ardhi  yako  madhali  muda  huo  haujakupita.  Haki  yako  inaishi   mpaka  miaka  12  na  itakufa baada  ya  muda  huo.  Kama  imepita  miaka  sita,  mitano,  nane,  kumi,  n.k.  bado  muda  wako  wa  kudai  na  kurudishiwa  ardhi upo.

3.  KWA  WANUNUZI   WA   ARDHI  ZENYE  UTATA.   

Kwa  wale  wanaonunua/ walionunua  ardhi  zenye  utata  yafaa  nao  wafahamu  kuwa  hawapo  salama  mpaka  miaka  12  ipite  toka  umenunua  ardhi  hiyo.  Muda  wowote  kabla  ya muda  huo  kupita  unaweza  kupokea  wito  wa  mahakama  na  kutakiwa  kujibu  malalamiko  kuhusu  ardhi  uliyonunua au  kupata  kwa  namna  nyingine. 

Ndio  maana   mara  kwa  mara  tumekuwa  tukiandika  na  kusisitiza  

kuhusu  kufuata  utaratibu  katika  kununua/kupata  ardhi  ili  mwisho  wa  siku  uwe  salama  na  uwe  na  amani  na  mali  uliyonunua/pata. Pata  ardhi  kwa  kufuata  taratibu  za  kisheria ili uishi  bila  mashaka  na  ufurahie  mali  yako.  

4.  ISEMAVYO  SHERIA  KUHUSU  MIAKA  12.

Schedule  ya  kwanza ,  Sehemu  ya  kwanza, 22,  ya  Sheria  Ya  Ukomo  wa Muda  ndiyo  iliyoeleza haki hii  ambayo  imeelezwa  hapa  juu. Inasema  kuwa  unatakiwa  kudai  ardhi  ndani  ya  miaka  12.  Muda  huu  unahesabika  tangu  siku  mgogoro  ulipotokea.  Ikiwa  tangu  siku  mgogoro  ulipotokea  mpaka  leo  haijapita  miaka  12  basi  bado  uko ndani  ya  muda ,  kwa  maana  unaweza  kudai  ardhi  yako  na  ikarudishwa.

Lakini  ikiwa  tokea  kutokea  kwa  mgogoro  na  sasa  unapotaka  kudai  kurudisha  ardhi  yako  ni  muda  umepita miaka  12  basi  haki  hiyo  umeiua  mwenyewe  na  muda  tayari  umekupita.

Mwisho  niseme  kuwa  katika  haki  zote  za  kudai  mali  ni  ardhi  pekee  iliyopewa  muda  mrefu  wa  kudai  kuliko  nyingine. Hii  ni  kutokana  na  umuhimu  na  unyeti wa   ardhi.

MWANDISHI   WA   MAKALA  HAYA   NI   MWANASHERIA  NA  MSHAURI   WA  SHERIA  KUPITIA  GAZETI   LA  JAMHURI   KILA   JUMANNE.  0784482959,  0714047241bashiryakub@ymail.com