MKE ANARUHUSIWA KUUZA MALI YA MUMEWE BILA RIDHAA YA MUME ILI KUJIPATIA MAHITAJI.

NA  BASHIR  YAKUB - 

Matunzo  ya  mke  kutoka  kwa  mme  ni  jambo  la  lazima.  Kwa  maana  kuwa  ni  lazima  mme  kutoa  mahitaji  kwa  mke  wake  .Hakuna  uhiari  katika  hili. Ni  lazima  na  neno  lazima  maana  yake inajulikana. Ifahamike  kuwa  matunzo  anayotoa  mme   kwa  mke  wake  si  msaada,  si  hisani, si  upendeleo,  si  zawadi  bali  ni  wajibu. 

Matunzo  yenyewe  ni  kama   chakula ,  sehemu  ya  kulala  na  kuishi, mavazi,  matibabu  na  kila  kitu  ambacho  ni  muhimu  kwa  mahitaji  ya  mke  husika. Kifungu  cha  63(a)  cha  Sheria  ya  ndoa  kinasema  kuwa  ni  wajibu    na  lazima  kwa  mume  kumtolea  matunzo  mke  wake.

1.VIPI  MUME  AKISHINDWA  KUTOA  MATUMIZI.

Yapo  mambo  ambayo  mke  anaweza  kuyafanya  ikiwa  mme  wake  atashindwa  kumtolea  matumizi .  Mojawapo  ni  hili  la  kuruhusiwa  kuuza  mali  ya  mme  wake  bila  ridhaa  ya  mme huyo.

Tutaona  likoje  hili  baadae.  Mengine  ambayo  anaweza  kufanya  mke  ikiwa  amenyimwa  matumizi  ni  pamoja  na  kufungua  shauri  mahakamani  kudai  matumizi, na  hata  kudai   talaka  ikiwa  hali  hiyo  imekuwa sugu.

2.  KUUZWA  KWA  MALI  YA   MME.

Kwa  ujumla  kifungu  cha 64( 1 ) cha  Sheria  ya ndoa  kinasema  kuwa  mke  ataruhusiwa  kuuza  mali  ambayo  kimsingi  inamilikiwa  na  mme  wake  kwa  ajili  ya  kujipatia  matunzo  au  mahitaji  muhimu  ya  kwake  na/au   ya  watoto/mtoto  wake.

Kuhusu  ni  kipi  kinaweza  kuuzwa,  wakati  gani  kiuzwe,  kwa masharti  yapi  tutaona  hapa  chini.

3.  MASHARTI   KABLA  MKE  HAJAUZA.

( a ) Kwanza  ambaye  anaruhusiwa  kuuza  ni  lazima  awe  mke  halali wa  mme  huyo.  Kimada( concubine) hawezi  kuuza  mali  ya  mwenzake.  Ni  mke  wa  ndoa  tu  ndiye  anayeruhusiwa. Yaweza  kuwa  ndoa  ya  kidini, ya  kimila, ya  serikali  au  ile  inayotokana  na kuishi  wote  miaka  miwili.

( b ) Ni  lazima  iwe  mke  amenyimwa  matumizi  muhimu. Ikiwa  hajanyimwa  matumizi  hawezi  kuwa  na  mamlaka  ya  kuuza  mali  ya  mme  wake.

( c ) Pia  ikiwa  ana  watoto/mtoto  na  hawana  matumizi  basi  napo  anaweza  kuuza  mali  ya  mme  wake.

( d ) Huwezi  kuuza  mali  ya mme  wako   kwa  ajili  ya  kujipatia  matumizi  ya  anasa.  Matumizi  yatakayokupelekea  kuuza  mali  ya  mme  ni  yale  ya  lazima.

4.   JE  NI  MALI  YOYOTE  INAYOWEZA  KUUZWA ? .

Hapana  si  mali  yoyote  inayoweza  kuuzwa. Kifungu  cha  64 ( 1 ) kinasema  kuwa  mali  ambayo  inaweza  kuuzwa  ni  ile  mali  inayohamishika.  Mali  inayohamishika  ni  kama  gari,  pikipiki,  mali  duka,  samani  na  vifaa vya  ndani  nk.  Kwa  maana  hii  hutaweza  kuuza  ardhi  katika  mustakabali  huu. Ardhi  ni  nyumba,  kiwanja  na shamba.

Aidha  mamlaka  hayaishii  katika  kuuza  tu  bali  hata  kubadilishana.  Unaruhusiwa  kufanya  utaratibu  wowote  wa  kubadilishana  ambao  utaona  kwamba  unaweza  kukupatia   hela  ya  mahitaji  yako .

5.  NI  WAKATI  GANI  UNAWEZA  KUUZA MALI   YA  MME  WAKO.

Kifungu  cha  64( 2) cha  sheria  ya  ndoa  kinasema  kuwa   ni  wakati  ambao  unaishi  na mme  wako  katika nyumba  moja  au  chini  ya  paa  moja  lakini  akawa  hatoi  matumizi  yako  au  ya  mtoto.

Pili  ni  wakati ule ambao  mme  amekutelekeza  na  kwenda  kuishi  kwingine  kunakojulikana  au  kusikojulikana.

Na  tatu  ni  wakati  ambao  mmetengana  kwa  makubaliano  maalum  kuwa  mme atakuwa  akikupatia  matumizi  lakini  baadae  akawa  hafanyi  hivyo.

Kwa  ufupi  huo  ndio  msimamo  wa  sheria  katika  hilo.

MWANDISHI   WA   MAKALA  HAYA   NI   MWANASHERIA  NA  MSHAURI   WA  SHERIA  KUPITIA  GAZETI   LA  JAMHURI   KILA   JUMANNE.  0784482959,  0714047241bashiryakub@ymail.com