JE UNAJUA MASHAHIDI WANAOTAKIWA UNAPOANDIKA WOSIA ?.

NA   BASHIR   YAKUB - 

1.MGAWANYO  WA   WOSIA.

Wosia  umegawanyika  mara  mbili .  Upo  wosia  wa  maandishi  na  upo  wosia  wa  mdomo.  Wosia  hizi  zote  zinakubalika  alimradi  zimekidhi  vigezo  vya  kisheria  vinavyohitajika.

( a ) Wosia  wa  maandishi .  Ni wosia  ambao  unakuwa  umeandikwa. Unaandikwa  na  mtoa  wosia  na  unashudiwa  na  mashahidi. Ni  wosia  ambao  unahimizwa  sana   kwakuwa ni  wa  kuaminika zaidi.

( b ) Wosia  wa mdomo. Huu  ni  wosia  ambao  haukuandikwa  isipokuwa  aliyeutoa  alitamka  tu  kwa  maneno. Ni  wosia   unaokubalika  ikiwa utakidhi vigezo  vya  kisheria.

2.   MASHAHIDI   WANAOTAKIWA   KUSHUHUDIA   WOSIA.

( a ) WOSIA  WA   KIKIRISTO.

Sheria  inayotumika   kwa  wosia  unaoandikwa  na  mtu  aliyeishi  maisha  haya  inajulikana  kama  “The  Indian  Succession  Act  1865”. Kwa  wakristo wanaoandika  wosia  ni  sharti  kufuata  misingi  ya  sheria hii  ili  wosia  zao  kuwa  halali.

Sheria  hii  imezigawa  wosia  mara  mbili.  Kwanza  wosia  wa  upendeleo( privileged  will)  ulio  katika kifungu  cha  52   cha sheria  hiyo  na  wosia  usio  wa  upendeleo( unprivileged  will) ulio kifungu  cha  50.  

Wosia  wa upendeleo  ni  wosia  unaoruhusiwa  kutolewa  na  watu  maalum  kwa mfano  wanajeshi  wanapokuwa  vitani  na  mabaharia  wanapokuwa  baharini  huko  bahari  ya  mbali .

Wosia  usio wa  upendeleo   unawahusu  watu  wa  kawaida wasio  hao  waliotajwa. Unaitwa  wa  upendeleo  kwasababu wamepunguziwa  masharti  kutokana  na  mazingira  wanayokuwemo.

Kwa  mujibu  wa  kifungu  cha  52  wosia wa upendeleo ukiwa  wa  maandishi  sio  lazima  kuwa   na  mashahidi  au  kuwa  na  sahihi  ya  mtoa  wosia. Maandishi  tu  yasiyo  na  mashahidi  yanakubalika  na  ndio  maana  unaitwa  wa  upendeleo.

Na kama  ukiwa  wa  mdomo  basi  mashahidi  wawili  wanahitajika  ili  ukubalike.

Kwa  wosia  Usio  wa  upendeleo  unaotumiwa na  watu  wa  kawaida  mashahidi  wanaohitajika  ni watu  wawili  au  zaidi  kwa  mujibu  wa  kifungu  cha  50. Mtu  mmoja  hakubaliki  kuwa  shahidi.   Mashahidi  hawa  hutakiwa  kumshuhudia  mtoa  wosia  akisaini  wosia.

( b )  WOSIA  WA  KIMILA.

Huu  ni  kwa  wale  walioishi  maisha  ya  kimila. Sheria  inayoongoza  wosia  huu  inajulikana  kama  “The  Local  Customary  Law ( Declaration) Order  1963, GN No. 279/1963”.

Schedule  ya  3  amri   ya  8  ya  sheria  hii inasema  wosia  wa  mdomo  unatakiwa  kushuhudiwa  na  mashahidi  wasiopungua  wanne  huku  watu  wa  ukoo  wa  mtoa  wosia  wasipungue  wawili  na  watu  baki  wasipungue  wawili.

Amri   ya  19  inasema  wosia  wa  kuandikwa  ushuhudiwe  na  mashahidi wasiopungua  wawili  wanaojua  kusoma  na  kuandika huku  mmoja  akitoka  ukoo  wa  mtoa  wosia  na  mmoja  mtu  baki  lakini  ikiwa tu mwenye  kutoa  wosia  anajua  kusoma  na  kuandika.

Ikiwa  hajui  kusoma  na  kuandika  basi  wasipungue  wanne wawili wa  ukoo  wake  na  wawili  watu  baki.

( c ) WOSIA  WA  KIISLAMU.          

Huu  unahusisha  wale  walioishi  maisha  ya  kiislamu. Unaongozwa  na  Qurani  tukufu,  hadithi  pamoja na  Sunna  za  mtume  Muhammad  S.A.W. Pia  “The  Islamic   Law ( restatement) Act, sura  ya 375, G.N.No 222/1967”  nayo  hutoa  mwongozo.

Hapa  wosia unaweza  kuwa  wa   mdomo  au  maandishi  pia. Uwezo  na  uhuru wa  kutoa  wosia  au  kugawa mali upo  katika  1/3  ya mali  zako  zote. Mashahidi wanaotakiwa  ni  wawili  na  kati  ya  hao  lazima  awepo  mwanaume  mtu  mzima  mmoja  kutoka  ukoo  wa  mtoa  wosia.  

Angalizo  ni  kuwa  unapotoa  wosia  siku  zote  hakikisha  unafuata  taratibu  za  sheria  inayokuhusu. Wosia  wako  utakuwa  batili  ikiwa  utakuwa umekiuka  misingi  ya sheria  inayokuhusu. Mara  zote  kama  hujui  hakikisha  unapata  ushauri  kwa  wanaojua  ili  kuepusha  mgogoro  kwenye  familia  yako  baadae. .

MWANDISHI   WA   MAKALA  HAYA   NI   MWANASHERIA  NA  MSHAURI   WA  SHERIA  KUPITIA  GAZETI   LA  JAMHURI   KILA   JUMANNE.  0784482959,  0714047241bashiryakub@ymail.com