Sheria Yakub Blog: JE WAJUA KUMSHAURI MTU KUTENDA JINAI NAYO NI JINAI ?.

NA BASHIR YAKUB -

Usimshauri mtu kuhusika katika kitendo chochote ambacho kinakatazwa na sheria. Kufanya hivyo kutakufanya nawe kuhesabika umehusika katika kosa hilo. Hii ni hata katika mambo ya kawaida tuliyozea.

Ukimsikia mtu anapanga kwenda kumkomesha fulani kwa kumpa kipigo usitie neno lako labda kama unamzuia. Usijaribu hata kusema nenda kamfanyie amezidi. Maneno hayo ni machache lakini kisheria yatachukuliwa kama ushauri kwa mtenda kosa.

Au mtu anakwambia nakwenda kumpa vidonge vyake kwa maana ya kumtukana na kumdhalilisha na wewe unasisitiza kwa kumwambia ndio kampe maana amezidi, utakuwa nawe umeingia kwenye kosa bila kujali ulienda huko lilikotokea tukio au haukwenda . Hizi ni jinai za kila siku ambazo watu hujikuta wameingia bila kujua na wakifikishwa vituo vya polisi huanza kulaumu kuwa wameonewa kwa kuamini hawakutenda. Jihadhari.

1.JINAI KUBWA.

Hapo juu imezungumzwa kushauri katika kutenda jinai za kudhalilisha,kutukana na kupiga . Lakini ni muhimu ijulikane kuwa suala la kuingia katika kosa la kushauri kutenda jinai haliishii katika jinai hizo. Suala hili huenda mpaka kwenye jinai kubwa kama kuiba,kuvunja, kuua, uhaini, kuteka, kuumiza, n.k.

Unapotoa ushauri wa namna yoyote ile kwa mtu ambaye anakwenda kutenda moja ya makosa niliyotaja hapo juu na ambayo sikutaja na wewe unakuwa umeingia katika kosa hilo. Hata kumwambia mtu anayekwenda kuiba kuwa mlango ule huwa hauwekwi kufuli au mle ndani hukaa watu wawili huku ukijua kuwa lengo la yule ni kuiba au kutenda uhalifu mwingine unakuwa umeingia katika kosa.

Usije ukasema hivyo halafu ukajipa matumaini kuwa kwakuwa haupo kwenye tukio basi ndio uko salama. Hapana hauko salama na wewe umehusika katika kosa hilo.

Kifungu cha 22( d ) cha kanuni za adhabu kinasema kuwa mtu yeyote ambaye anamshauri mtu mwingine kutenda kosa katika mazingira yoyote anaweza kushitakiwa kwa kutenda kosa au kwa kushauri kutenda kosa.

Hapa yapo mambo mawili ambayo unaweza kushitakiwa nayo. Kwanza waweza kushitakiwa kwa kutenda kosa hilohilo alilotenda uliyemshauri au kushitakiwa kwa kosa la kushauri kutendeka kwa jinai.

2. KUMUWEZESHA MTU KUTENDA JINAI NAYO NI JINAI.

Mbali na kushauri kama tulivyoona hapo juu pia kumuwezesha mtu kutenda jinai nayo ni jinai. Kifungu cha 22( b ) cha kanuni za adhabu kinasema kuwa kila mtu ambaye anafanya kitendo au anaacha kufanya kitendo kwa dhumuni la kumwezesha au kumsaidia mtu mwingine kutenda kosa naye atakuwa ameshiriki katika kosa.

Kumwezewsha mtu kutenda kosa ni kama kumkodisha au kumpa mtu kipando chako( gari, pikipiki n.k.), huku ukijua kabisa kuwa anakwenda kutenda kosa.

Au kumwelekeza eneo la tukio , au kumsaidia kwa zana nyingine yoyote , au kumsaidia kipesa nauli, na namna nyingine yoyote ya msaada wa hali, mali au mawazo wakati akienda kutenda kosa kutahesabika mbele ya macho ya sheria kama kumuwezesha mtu huyo kutenda jinai. Hilo linakuingiza hata wewe muwezeshaji katika kosa. Tunaposema unaingia katika kosa ina maana kuwa utashitakiwa naye.

Lakini pia kuacha kutenda nako kunahesabikla kusaidia kuwezesha jinai. Kwa mfano unaacha kufunga mlango makusudi huku ukijua kuwa kuna mtu atakuja kuingia kutenda uhalifu. Hii nayo ni jinai ya kuwezesha.

Kushauri na kuwezesha kutenda kosa kunakwenda sambamba na kushawishi kutenda kosa. Kushawishi nako kunaingia katika haya na hivyo kwapaswa kuepukwa.

Kubwa la kuzingatia katika yote ni kuwa ukimuona mtu anaelekea kutenda tendo lolote ambalo ni kosa iwe kupiga,kutukana, kuharibu mali, kufanya fujo, maandamano haramu na vitu vingine ambavyo huonekana ni vya kawaida lakini ni makosa kisheria usitie neno lako kwa kuchochea,kuhimiza, au kusaidia kwa namna yoyote ile. Kufanya hivyo kutapelekea na wewe kuunganishwa kwenye kosa hilo jambo ambalo unaweza ukaona umeonewa kumbe laa.

NYUMBA HII INAUZWA BOKO.