NAMNA YA KUKATA RUFAA KESI ZA ARDHI.

NA  BASHIR  YAKUB-

Rufaa  ni  hatua  ya   kisheria  ambayo  hufikiwa  na  mhusika  katika  shauri  fulani  iwapo  hakurushishwa  na  maamuzi. Rufaa  sio  mpaka  uwe  umeshindwa  kabisa,  hapana. Yawezekana  ukawa  umeshinda  kesi  lakini  hukuridhishwa  na kiwango   ulichoshinda.Kwa  mfano  uliomba  wavamizi  waondoke  katika  nyumba yako   na  hapohapo  wakulipe  fidia. Mahakama  ikatoa  hukumu  kuwa  umeshinda  wavamizi  waondoke  katika  nyumba  yako  lakini  ikasema wasikulipe  fidia.  Mazingira  kama  haya  unakuwa  umeshinda  lakini  ukitaka  unaweza  kukata  rufaa  kulalamikia kutolipwa  fidia.  Kwa hoja  hii  tunaona  kuwa kumbe  kukata  rufaa  si  lazima  uwe  umeshindwa  badala  yake unaweza  kuwa umeshinda  lakini  ukawa  hukuridhishwa  na  vitu  fulani  katika  hukumu  ambavyo  unaweza  kuvikatia  rufaa  ili  navyo  uvipate.

1.AINA  ZA  RUFAA  KATIKA  MASHAURI  YA  ARDHI.

Kisheria  rufaa  hutofautiana  kutokana   na  aina  ya  mgogoro  ulio  mbele. Mgogoro  wa  kimkataba  unazo  namna  zake   na  masharti yake  katika  rufaa, halikadhalika  migogoro  ya  kudai  fidia, migogoro  ya  kikazi, migogoro ya  kifamilia  na  talaka, migogoro  ya  jinai,  migogoro  ya  kibiashara n.k.  Hii  ina  maana  hata  migogoro  ya  ardhi  nayo  inazo  namna  zake  za  rufaa. Katika  mashauri  ya  ardhi   mara  nyingi  migogoro huanzia  baraza  la  ardhi  la  kata huenda  mabaraza  ya  ardhi  ya  wilaya, mahakama  kuu  ya  ardhi   hadi  mahakama  ya  rufaa.  Hizi  zote ni  mamlaka  zinazoweza  kuamua  mashauri  ya ardhi.  Aidha  aina  za  rufaa  huweza  kutokana  na  mpangilio huu  kimahakama. Ipo  rufaa  inayotoka  baraza  la ardhi  la  kata  kwenda  baraza  la  ardhi la wilaya. Ipo  rufaa  kutoka  baraza  la  ardhi  la  wilaya  mpaka  mahakama  kuu  ya  ardhi. Na  ipo  itokayo  mahakama  kuu  ya  ardhi  mpaka mahakama  ya  rufaa.

2.  NAMNA  YA  K UKATA  RUFAA.

( a ) KUTOKA  BARAZA  LA  ARDHI  LA  KATA  KWENDA  BARAZA  LA  ARDHI  LA  WILAYA.

Shauri  lako  la  ardhi  linapoamuliwa katika  baraza  la  ardhi  la  kata  na  ikawa  hukuridhishwa  na  maamuzi  ya  baraza  hilo  rufaa yako  inatakiwa  iende  baraza  la ardhi  la  wilaya. Hii  ni  kutokana  kifungu  cha 19  cha  Sheria  ya  mahakama  ya  migogoro ya ardhi  sura  ya  216 .  Zingatia  sana  kuwa  rufaa  yako  lazima  iwasilishwe  baraza  la  ardhi  la  wilaya  ndani  ya  siku  45  tokea siku  hukumu  iliposomwa. Aidha  muda  wa  siku  45  unaweza  kuongezwa  ikiwa  kuna  sababu  za  msingi  zilizomfanya  muomba  rufaa  kuchelewa  kuwasilisha  rufaa  yake  kwa  muda.  

Moja  ya  sababu  za  msingi  inayozingatiwa  ni ikiwa umechelewa   kukata  rufaa  kutokana  na  nakala  ya  hukumu au  agizo(decree)  kutokuwa  tayari  na hivyo  kumfanya  muomba  rufaa kushindwa  kuomba  rufaa  kwa  wakati. Ijulikane pia  kuwa  rufaa  itakayoandaliwa itatakiwa  kuwasilishwa  baraza  la  ardhi  la  wilaya  lililo  katika  wilaya    lilipo  baraza  la  kata  lililotoa  hukumu. Kwa hiyo  kata zote  zilizo  katika  wilaya  fulani  rufaa zao  huenda   baraza  la  ardhi  la  wilaya  hiyo  na  si  wilaya  nyingine. Jambo  jingine  la  msingi ni  kuwa  wakati  unapeleka rufaa  yako  baraza  la  wilaya   hakikisha  umeambatanisha  na  nakala  ya hukumu  ya  baraza  la  kata.

( b ) RUFAA  KUTOKA  BARAZA  LA  ARDHI  LA  WILAYA  KWENDA  MAHAKAMA  KUU  YA  ARDHI.

Sheria  ya mahakama  ya  migogoro  ya  ardhi  kifungu  cha  38( 1 )  inasema  kuwa  ikiwa  mtu  hakuridhika  na  maamuzi  ya baraza  la  ardhi  la  wilaya   basi  anaweza  kuomba  rufaa  kwenda Mahakama  kuu  kitengo  cha  ardhi.  Rufaa  hutakiwa  kuwa  imewasilishwa  ndani  siku  sitini   toka  siku  ya  kutolewa  kwa  hukumu.  Aidha  lipo  jambo  la  msingi  sana  la  kuzingatia  hapa. Ikiwa  shauri  lilianzia  baraza  la  kata  na  rufaa  yake  ikaenda  baraza  la  wilaya  na  sasa  rufaa   yake  tena  inakwenda  mahakama  kuu  basi  rufaa  hiyo  haitakiwi  kupelekwa  moja  kwa  moja  mahakama  kuu  ya  ardhi. Kitakachofanyika  ni  kuwa  utandaa  rufaa  yako  na  utaiwasilisha  palepale  mahakama  ya wilaya  iliyotoa  hukumu  na  mahakama  ndiyo  itakayowajibika  kupeleka  rufaa  yako  mahakama  kuu.

( c ) RUFAA  KUTOKA  MAHAKAMA  KUU  YA  ARDHI  KWENDA  MAHAKAMA  YA RUFAA.

Ikiwa  shauri  linaloombewa  rufaa  kwenda  mahakama  ya  rufaa  lilianzia  baraza  la  ardhi  la  kata  basi  kabla  kukata  rufaa  hiyo   ni  lazima  mhusika  kupata  hati  kutoka  mahakama  kuu itakayoonesha  kuwa  kuna  jambo  la  kisheria  ambalo  mahakama  ya  rufaa  inatakiwa  kulitolea  ufafanuzi. Na  ikiwa shauri  lilianzia mahakama  ya  wilaya   basi  kabla  ya kuomba  rufaa  kwenda  Mahakama  ya  rufaa  mhusika  lazima  apate  ruhusa  kutoka  mahakama  kuu. Nyaraka  zinazoambatanishwa  ni  sababu  za rufaa  nakala  tano, kumbumkumbu  za  rufaa  nakala  tano, na  risiti  kuonesha  malipo  ya  ada  husika.

Nimalizie  kwa  kusema  kuwa rufaa katika  mashauri  ya  ardhi  ni  tofauti  na rufaa  katika  mashauri mengine  kama  tulivyoona.   

MWANDISHI   WA   MAKALA  HAYA   NI   MWANASHERIA  NA  MSHAURI   WA  SHERIA  KUPITIA  GAZETI  LA  SERIKALI   LA   HABARI   LEO  KILA  JUMANNE  , GAZETI  JAMHURI   KILA  JUMANNE  NA  GAZETI  NIPASHE  KILA  JUMATANO.    0784482959,        0714047241              bashiryakub@ymail.com

                                           TANGAZO   MUHIMU                                                

VIWANJA     NA     NYUMBA          ZINAUZWA.

·        
WANASHERIA   WETU   WATAKUANDALIA   MIKATABA  YOTE  BURE  NA    KUKUSIMAMIA  MPAKA   MANUNUZI    YAKAMILIKE   BURE.

·        
UHALALI   WA  NYARAKA   NA   UMILIKI   UMETHIBITISHWA  NA                        WANASHERIA  WETU.

·        
UTAPEWA  MTU  WA  KUKUSAIDIA  KUFANYA  TRANSFER   KWA  HARAKA         BURE.

·        
IKIWA   UTATOKEA   MGOGORO  NDANI   YA  MWAKA  TANGU  TAREHE  YA       MANUNUZI    UTAPEWA   WAKILI   WA   KUSIMAMIA  MGOGORO    BURE

                                                        0784482959.

 KUONA   BOFYA  HAPO  JUU    MWANZO  WA   BLOG.