NA BASHIR YAKUB -
Kisheria yapo
mazingira ambapo mtu
aliyeuza ardhi anaweza
kuidai tena ardhi ileile
aliyouza kutoka kwa mnunuzi na
akaipata. Na hapa haijalishi
kama mnunuzi ameiendeleza
ardhi kwa kiasi
gani au amebadilisha hati na
kuingia jina lake
na vitu vingine
kama hivyo. Sheria
imetoa haki hii kwa muuzaji
hasa iwapo masharti
katika mkataba wa
mauziano yamevunjwa. Kwa kawaida
kila mkataba wa
mauziano ya ardhi
huwa na masharti
ambayo hupaswa kutekelezwa na kila
upande. Masharti haya huwa
ni ya msingi
na hupaswa kutekelezwa
vilevile kama ilivyokubaliwa. Kuvunjwa/kukiukwa kwake
hutoa haki kwa
muuzaji kuchukua tena
kilicho chake yaani kujirejeshea
umiliki wa ardhi. Na
hii mara nyingi husababishwa
na kuingia mikataba
kiholela bila kupata
ushauri au kusimamiwa
na wanasheria ambao hupanga
masharti haya kwa ufundi
usio na madhara. Hapa chini tutaona jambo
hilio hufanyikaje kisheria.
1.MUUZAJI KUJIMILIKISHA
TENA ARDHI BAADA
YA KUUZA.
Sehemu ndogo ya
tatu, kifungu cha 73 – 76 cha Sheria
ya Ardhi ndivyo
vifungu katika sheria ya ardhi vinavyoeleza
kwa urefu namna
ya kujimilikisha tena
ardhi baada ya
kuiuza. Kifungu cha
73 kinaanza kwa kusema kuwa. mkataba
wa mauziano ya
ardhi unapokuwa umekamilika
na mnunuzi ameshakuwa
mmiliki wa ardhi
aliyonunua, muuzaji anaweza
kujitoa katika mkataba
huo pale ambapo
mnunuzi atakiuka au
kwenda kinyume na
masharti au makubaliano
katika mkataba huo.
Maana
iliyo katika kifungu hiki ni
kuwa tayari mkataba umekamilika,
na mnunuzi amemiliki lile
eneo iwe nyumba, shamba au
kiwanja .
Na amemiliki kwa
kiwango kuwa mpaka hati/leseni ya
makazi/ofa n.k tayari ina
jina lake, lakini
kuna mambo aliahidiana
na yule aliyemuuzia na
bado hajayatekeleza mpaka
sasa. Basi huyu aliyemuuzia
ana haki ya kudai
umiliki au kuchukua
tena ile ardhi. Anachukuaje ile
ardhi tutaona hapa
chini.
2. SABABU
ZA KUJIREJESHEA UMILIKI
BAADA YA KUUZA.
Sababu kubwa za kisheria
za muuzaji kujitoa
katika mkataba na
kujirejeshea umiliki ni
kutokufuatwa kwa masharti
au makubaliano yaliyo
katika mkataba wa
mauzo( sale agreement). Kwa mfano
kutomaliziwa kwa hela . Unakuta mnunuzi
ameahidi kuwa atamalizia
kiwango cha hela
kilichobaki ndani ya
miezi mitatu tangu
siku ya kusainiwa
kwa mkataba. Muda huo
unafika mpaka unapita mnunuzi hataki
kulipa hela na
tayari anamiliki eneo. Au
ni ardhi ya kijiji
na ameahidi kuiendeleza
ndani ya muda fulani lakini
bado hajafanya hivyo na
muda umepita sasa. Haya
ndio mazingira na kwa ufupi
hii huhusisha kutotekelezwa
kwa yale aliyoahidi mnunuzi
katika mkataba wa mauzo si
lazima yawe hayo tu
niliyotaja.
3. NAMNA
MBILI ZA MUUZAJI KUCHUKUA
TENA ARDHI YAKE ALIYOKWISHA
UZA.
( a ) KUJIREJESHEA MWENYEWE ARDHI BILA
KUHUSISHA CHOMBO CHOCHOTE
CHA KISHERIA.
Kwa jina la
kitaalam hatua hii huitwa
“resuming possession peaceably”. Ni
hatua ambapo muuzaji
huamua kuchukua ardhi
yake aliyouza kwa amani
bila ugomvi wala kuhusisha chombo
chochote cha kisheria ikiwamo
mahakama. Hatua hii mara
nyingi huwezekana pale ambapo
mnunuzi haishi kwenye
eneo hilo au halitumii kwa
matumizi yoyote. Au
hata kama anaishi
au analitumia amekubaliana na
hatua ya muuzaji
kujirejeshea eneo husika . Na zaidi
huwezekana iwapo hati/nyaraka ya eneo bado iko mikononi
mwa muuzaji pengine
kukisubiriwa kutekekezwa kwa masharti
kadhaa. Ikiwa katika
mazingira kama hayo muuzaji
kwa amani kabisa atajirejeshea eneo lake na
biashara itaishia hapo.
( b ) KUJIREJESHEA ARDHI
KWA KUPITIA MAHAKAMA.
Mahakama hutumika kuomba
kuchukua tena ardhi aliyouza muuzaji ikiwa muuzaji
ameamua kwa hiari tu kuitumia mahakama
au iwapo mnunuzi
amekataa kurejesha ardhi
kwa amani hata
baada ya kukiuka
masharti. Pia muuzaji ataitumia mahakama ikiwa kwa maoni yake anaona
kuwa si rahisi
kujirejeshea eneo hilo bila kupitia
mahakama pengine kwa
namna mnunuzi alivyokwishaliendeleza eneo
hilo au ndimo
anamoishi na hivyo si rahisi
kukubali kutoka bila
kusababisha uvunjifu wa
amani. Basi kwa mazingira
haya muuzaji atapeleka
maombi maalum mahakamani
kuomba kumiliki tena
eneo alilokwisha uza kwa
sababu mnunuzi amevunja/kiuka makubaliano
na pia atadai
fidia kwasababu ya kukiukwa makubaliano ambayo ni sawa
na kuvunja mkataba.
MWANDISHI WA
MAKALA HAYA NI
MWANASHERIA NA MSHAURI
WA SHERIA KUPITIA
GAZETI LA SERIKALI
LA HABARI LEO
KILA JUMANNE , GAZETI
JAMHURI KILA JUMANNE
NA GAZETI NIPASHE
KILA JUMATANO. 0784482959, 0714047241 bashiryakub@ymail.com
TANGAZO MUHIMU
VIWANJA NA NYUMBA
ZINAUZWA.
·
WANASHERIA WETU WATAKUANDALIA MIKATABA YOTE BURE NA KUKUSIMAMIA MPAKA MANUNUZI YAKAMILIKE BURE.
WANASHERIA WETU WATAKUANDALIA MIKATABA YOTE BURE NA KUKUSIMAMIA MPAKA MANUNUZI YAKAMILIKE BURE.
·
UHALALI WA NYARAKA NA UMILIKI UMETHIBITISHWA NA WANASHERIA WETU.
UHALALI WA NYARAKA NA UMILIKI UMETHIBITISHWA NA WANASHERIA WETU.
·
UTAPEWA MTU WA KUKUSAIDIA KUFANYA TRANSFER KWA HARAKA BURE.
UTAPEWA MTU WA KUKUSAIDIA KUFANYA TRANSFER KWA HARAKA BURE.
·
IKIWA UTATOKEA MGOGORO NDANI YA MWAKA TANGU TAREHE YA MANUNUZI UTAPEWA WAKILI WA KUSIMAMIA MGOGORO BURE
IKIWA UTATOKEA MGOGORO NDANI YA MWAKA TANGU TAREHE YA MANUNUZI UTAPEWA WAKILI WA KUSIMAMIA MGOGORO BURE
0784482959.
KUONA
BOFYA HAPO JUU MWANZO WA BLOG.
0 comments:
Post a Comment