Thursday 23 April 2015

SHERIA INARUHUSU KUJIKINGA HADI KUUA.


Image result for UGOMVI

NA  BASHIR  YAKUB-

Kifungu  cha 18  cha  Sheria  ya  Kanuni  za  adhabu  sura  ya  16  kimeeleza  hatua  ya  mtu  kujikinga  mwenyewe,  kumkinga  mwenzake  ,  mali  yake  mwenyewe  na  mali  ya  mwenzake. Kujikinga( defence)  maana  yake  ni  kujilinda  au  kujitetea  inapokwa  imekutokea  dharula   ya  kuvamiwa  na  mtu  au  watu  waovu. Uovu  ni  uovu  si  lazima  awe  mwizi .  Hata  mtu  asiyekuwa  mwizi  lakini  amekuvamia  kwa  nia  ovu iwe  nyumbani, kazini  au  sehemu  nyingine  yoyote  basi   ni  adui   unayepaswa  kujikinga  naye.

1.KUJIKINGA  NI  HAKI  YA  KILA  MTU.

Haki  ya  kujikinga  na  adui  si  tu  imeelezwa  katika  kifungu  nilichotaja  bali  pia  ni  haki  ya  msingi  ya  kikatiba.  Haki hii  pia  huingia  katika  zile  haki  ambazo  huitwa  haki  za  kuzaliwa ( in born right).  Haki  za  kuzaliwa  ni  zile  haki  ambazo  sio  lazima  ziwe  zimeandikwa  katika sheria  fulani  halafu  ndipo  mtu  azitekeleze .  Ni  haki  ambazo  hata  kama  hazikuandikwa  popote   mtu  ni  lazima  azipate  tu. Kwa  mfano  haki  ya  kula  au  ya  kuishi.
Haihitaji  iwe  imeandikwa  popote  katika  katiba  au  penginepo  ili   uweze  kula  au kuishi.  

Ni  kitu  ambacho  hutokea  moja  kwa  moja( automatic). Ni  kitu  ambacho  huandikwa  kama  haki  katika  sheria  lakini  hata  kisingeandikwa  ilikuwa  ni  lazima  kiwepo. Halikadhalika   ndivyo  ilivyo  katika  haki   ya  kujikinga ( defence) kwani  haihitaji kuwa  imeandikwa popote   kuwa  mtu  akikuvamia  kukudhuru   ujikinge  naye.  Inakuja  tu  moja  kwa  moja  mtu  akitaka  kukudhuru  ni  lazima  ujilinde  kwa  kutafuta  namna  ya  kujiepusha  naye.

2. INARUHUSIWA  KUJIKINGA  HADI  KUUA.

Kifungu  cha  18c cha  sheria  hiyohiyo  ya  kanuni  za  adhabu   kinasema  kuwa   mtu  anaweza  kujikinga  mwenyewe, mali  yake  , kumkinga  mtu  mwingine, mali  ya  mtu mwingine  dhidi  ya  hatari   au  shambulio  mpaka  kufikia  hatua  ya  kuua  au  kusababaisha  madhara  makubwa  ya  kimwili. Madhara  makubwa  ya  kimwili  ni  pamoja  na  kukata  kiungo  cha  mtu  mfano  mguu,  mkono,  au  kusababnisha  madhara  mengine  kama  kusababisha  kidonda  kikubwa  na   hali  nyingine  zote 
zinazofanana  na  hizo.

3. ANAYEUA   AU  KUSABABISHA  MADHARA  MAKUBWA   KWA  MTU  MWINGINE  KATIKA  KUJIKINGA  HANA  KOSA  KISHERIA.

Mtu  yeyote  anapokuwa  katika  harakati  za  kujikinga  au  kumkinga mtu  mwingine  na  adui  halafu  akaua  au  akasababisha  kifo  kisheria  anakuwa  hana  kosa  na hapaswi  kushitakiwa  na  hata  akishitakiwa  basi  utetezi  wake 
( defence)  itakuwa  ni  kusema kuwa  alikuwa  katika  harakati  za  kujikinga, kumkinga  mtu  au  mali.

4. BAADHI  YA  MAKOSA  AMBAYO  UKITENDEWA  WAWEZA  KUUA    KATIKA  KUJIKINGA.

Kifungu  hicho  cha  18C ( a – e) kimetaja  baadhi  ya  makosa  ambayo   ukitaka  kutendewa, au  mtu mwingine  kutendewa  basi  yafaa  kujilinga  hadi  kuua au kusababisha  kifo. Baadhi  ya  makosa  hayo  ni  kubaka,  kulawiti,  Kunajisi,  jaribio  la  kuua, shambulio  lolote  linalolenga  kusababisha  madhara  makubwa  ya    kimwili,  utekaji  nyara, wizi  wa  silaha, kuchoma  moto, na  makosa  mengine  yote  ambayo  yanalenga  kusababisha  uharibifu  mkubwa  katika  mali.

5. MAANA  HALISI  YA  KUJIKINGA  HADI  KUUA.

Kujikinga  hadi  kuua  mfano  wake  ni  huu, mtu  amekuvamia  nyumbani  mchana  au  usiku  na  lengo  lake   ni  kukuua  kwakuwa  tayari ameshikilia  upanga. Katika  mazingira  kama  hayo  basi  na  wewe  waweza  kuchukua  upanga  au  namna  nyingine  yoyote  kumuwahi  kabla  hajakukata  wewe.  Au  mkabaji  amekukaba  usiku  au  mchana  lengo  ikiwa  akuibie  na  amekukaba  kiasi  usipofanya  jitihada   anaweza  kukusababishia  kifo. Katika  mazingira  kama  hayo  kama  utapata   nafasi  ni  ruhusa  kupiga  popote  au  kutumia  chochote  kumuua  ili  upate  kupona  wewe.  Katika  mazingira  yote  hayo  niliyoeleza  huna  shitaka  la  kujibu  mbele  ya  sheria.

MWANDISHI   WA   MAKALA  HAYA   NI   MWANASHERIA  NA  MSHAURI   WA  SHERIA  KUPITIA  GAZETI  LA  SERIKALI   LA   HABARI   LEO  KILA  JUMANNE  , GAZETI  JAMHURI   KILA  JUMANNE  NA  GAZETI  NIPASHE  KILA  JUMATANO.    0784482959,        0714047241              bashiryakub@ymail.com


                                           TANGAZO   MUHIMU                                                


VIWANJA     NA     NYUMBA          ZINAUZWA.

-WANASHERIA   WETU   WATAKUANDALIA   MIKATABA  YOTE  BURE  NA                    KUKUSIMAMIA  MPAKA   MANUNUZI    YAKAMILIKE   BURE.

-UHALALI   WA  NYARAKA   NA   UMILIKI   UMETHIBITISHWA  NA   WANASHERIA     WETU.

-UTAPEWA  MTU  WA  KUKUSAIDIA  KUFANYA  TRANSFER   KWA  HARAKA                 BURE.

-IKIWA   UTATOKEA   MGOGORO  NDANI   YA  MWAKA  TANGU  TAREHE  YA              MANUNUZI    UTAPEWA   WAKILI   WA   KUSIMAMIA  MGOGORO    BURE
                                                        0784482959.

 KUONA   BOFYA  HAPO  JUU    MWANZO  WA   BLOG.



0 comments:

Post a Comment