JE WAJUA UNAWEZA KUNUNUA ARDHI KATIKA MAJENGO MAREFU YANAYOJENGWA SIKU HIZI ?.

NA   BASHIR   YAKUB-

Mara  nyingi  tunapoongelea  umiliki  wa  ardhi  watu  wengi  hukimbilia  kufikiri  kumiliki  ardhi   labda  pugu,  bunju, tegeta ,  kimara  na  hata  huko  mikoani.   Wengi  hudhani  kumiliki  ardhi  lazima   iwe  nyumba  hizi  nyumba  za  kawaida   tulizozoea  au  kiwanja    kama  viwanja tulivyozoea au  shamba  kama  shamba.  Sikatai  kuwa  hizi  sio  ardhi   hapana  hizi  ni  ardhi   ila  ni  vema  sana  kuelewa  kuwa  ulimwengu  umekua  sana  na  kila  kitu  kimepanuka  ikiwemo  dhana  nzima  ya  masuala  ya  ardhi.  Leo  tunapozungumzia  suala  la  ununuzi  wa  ardhi   ni  vema  tukapanua    mawazo  yetu  zaidi.  Katika  kupanua  mawazo tutaangalia  kitu  ambacho  ningependa  watu  wengi  wakifahamu.  Kwa    jina  la  kitaalam  kitu hiki  huitwa  ardhi  vipande. 

1.NINI   MAANA  YA  ARDHI  VIPANDE.

Ardhi   vipande   ni  ardhi   ambayo hupatikana   katika  eneo  au  jengo   .  Kwa  mfano    jengo  la  ghorofa  kumi  na  mbili  laweza  kumilikiwa  na  watu   zaidi  ya  ishirini huku  kila  mtu  akiwa  na  eneo  lake.  Jengo  hilo  laweza  kuwa  limejengwa  na  mtu  mmoja,  kampuni  au  shirika  lakini   kampuni  au  shirika  hilo  likaamua  kuuza  vipande  vipande  labda  kwa  mtindo  wa  ghorofa  moja  moja ( floor)   au  mtindo  wowote  ambao   wao  watauridhia. Ili  nieleweke  vyema  nisisitize  kuwa siongelei  kuuza  kwa  maana  ya kupangisha  hapana  naongelea  kuuza  kwa  maana  ya  kuuza.  Hivyo  basi  kila  anayenunua  eneo     na  akalimilki  katika  jengo  hilo    ataitwa  mmiliki  wa  ardhi  kipande  na  hicho  kisehemu  anachomiliki  ndicho  kinachoitwa  ardhi  kipande.

2. KUONGEZEKA   KWA   MAJENGO  MAREFU   NCHINI.

Hivi  karibuni    kila  mtu  ni  shahidi  kuwa   tumeshuhudia  kasi  kubwa  ya kuongezeka  kwa    majengo  marefu   hasa  maeneo  ya  mijini.  Mashirika  ya  umma,  mifuko  ya  hifadhi  kama  NSSF,  PPF,   makampuni  binafsi,  watu  binafsi,  mashirika  na  taasisi  mbalimbali  za  serikali   zimekuwa    zikishindana  katika  ujenzi  wa  majengo  marefu  .  Kati  ya  haya  yapo  majengo  ya  biashara  na  ya  makazi  japo  kwa  kusema  tu  ni  kuwa  yale  ya  makazi  bado  ni  machache.  

3. UUZAJI  NA  UNUNUZI  WA  ARDHI  KATIKA  MAJENGO  MAREFU.

Wengi  tunadhani  kuwa   matumizi  ya majengo  yale tunayoyaona  ni  upangaji  tu.  Ni  kweli  mengi   hutumika  kwa  upangaji  lakini  kwasasa  yapo  majengo  mengi  pia  ambayo  kazi  yake  si  tu  kupangisha  bali  pia   kuuzwa.  Uuzaji  wa  maeneo  ndani  ya  majengo  haya    humpa  mtu  haki  ya  umiliki  sawa  na  mtu  anayemiliki  nyumba  chanika  au  bunju.    Suala  la   unanunua  kiasi  gani  hutegemea zaidi makubaliano  kati  ya  wamiliki  wakuu  na  mnunuzi    wa  kipande .  Aidha  ijulikane  kuwa   suala  la  uuzaji  na  ununuzi  wa    vipande  ndani  ya  majengo  makubwa   ni  geni  kwa  kiasi  fulani  hapa  kwetu.  Hii  ndio  sababu  pia  sheria  inayolinda  utaratibu  mzima  wa   umiliki  wa  vipande  ndani  ya  majengo  ni  mpya  pia.  Sheria  hii  inaitwa  Sheria  ya  Vipande  No. 16  ya  Mwaka  2008.  Zaidi  niseme  kuwa umiliki  wa  vipande katika  majengo hauna  tofauti  na  umiliki  mwingine  kama  tutakavyoona  kupitia  haki  za  wamiliki  vipande  hapa  chini.

4. HAKI   ZA  WAMILIKI   VIPANDE.

Mmiliki  wa  kipande  anayo  haki  ya  kuuza  kile  kipande  alichonunua,  kukiweka  rehani( dhamana  mkopo), kukipangisha, kukigawa  na  kukitoa  zawadi,  haki  ya   kupata  hati  ya  umiliki  inayoonesha  eneo  la  kipande cha mnunuzi,  haki  ya  kutumia  eneo  la  kipande   bila  kubughudhiwa  wala  kuingiliwa  na  mtu  yeyote.  Aidha   maeneo  haya  huwa  na  haki  nyingine  ambazo  huitwa  haki  za  pamoja    ambazo   huwahusisha  wanunuzi  au  watumiaji  wote  wa  vipande  ndani  ya  jengo kwa  mfano  haki  ya  maegesho,  haki  ya  matumizi  ya  veranda,  ngazi,  haki  ya matumizi  ya  miundo  mbinu    kama  maji,  umeme,   mashimo  ya  taka  na  mashimo ya  vyoo    na  vitu  vyote vinavyofanana  na  hivyo.

Kutokana  na  haya  yote  ni  ushauri  wangu  tu  kuwa   imefika  wakati sasa   Watanzania  waanze  kufikiria  kumiliki  maeneo    hata  katika  majengo  marefu.  Si  lazima  ununue  bunju  au  pugu  kwani   yawezekana   bei  ya  ununuzi  wa  kiwanja  na  gharama  za  ujenzi zikalingana  sawa na  gharama  za  ununuzi  wa  kipande  ndani  ya  majengo  haya  tunayoyaona.         

MWANDISHI   WA   MAKALA  HAYA   NI   MWANASHERIA  NA  MSHAURI   WA  SHERIA  KUPITIA  GAZETI  LA  SERIKALI   LA   HABARI   LEO  KILA  JUMANNE  , GAZETI  JAMHURI   KILA  JUMANNE  NA  GAZETI  NIPASHE  KILA  JUMATANO.    0784482959,        0714047241              bashiryakub@ymail.com

                                           TANGAZO   MUHIMU                                                

VIWANJA     NA     NYUMBA          ZINAUZWA.

-WANASHERIA   WETU   WATAKUANDALIA   MIKATABA  YOTE  BURE  NA                    KUKUSIMAMIA  MPAKA   MANUNUZI    YAKAMILIKE   BURE.

-UHALALI   WA  NYARAKA   NA   UMILIKI   UMETHIBITISHWA  NA   WANASHERIA     WETU.

-UTAPEWA  MTU  WA  KUKUSAIDIA  KUFANYA  TRANSFER   KWA  HARAKA                 BURE.

-IKIWA   UTATOKEA   MGOGORO  NDANI   YA  MWAKA  TANGU  TAREHE  YA              MANUNUZI    UTAPEWA   WAKILI   WA   KUSIMAMIA  MGOGORO    BURE

                                                        0784482959.

 KUONA   BOFYA  HAPO  JUU    MWANZO  WA   BLOG.