HAIRUHUSIWI SERIKALI YA MTAA KUGEUZA ARDHI YA MTU NJIA BILA KUMLIPA FIDIA.

                               

NA  BASHIR  YAKUB-

Kuna malalamiko  katika  baadhi  ya  maeneo   na  zaidi  malalamiko  haya  yamekuwa  yakielekezwa  kwa   mamlaka  za  serikali  za  mitaa. Nimewahi  kuandika  kuhusu   ukiukaji  wa  taratibu  mbalimbali   ambao  hufanywa   na  serikali  za  mitaa  katika  maeneo  au  ardhi  za  watu.  Pia  niliandika  kuhusu  upotoshi  wa  mamlaka  za  serikali  za  mitaa  katika  kuwaandalia  watu  mikataba  ya  mauzo  ya  ardhi  wakati  wakijua  kuwa  hawaruhusiwi  kufanya  hivyo  jambo  ambalo  huwasababishia  wananchi  usumbufu  mkubwa  wanapoamua  kutafuta  hati  au  kubadili  majina   kwakuwa  mikataba  hiyo  ya  serikali  za  mitaa  huwa  haikubaliki  kisheria na  hivyo  watu  hurudishwa  kuibadili.  

Leo  tena  nazungumzia  ubabe   walionao  serikali  za  mitaa   wa  kutwaa  maeneo  ya  watu  na  kuyapangia  shughuli  mbalimbali  za  mtaa   huku  yakiwa  ni  maeneo   ya  watu  binafsi. Kugeuza  maeneo  ya  watu  njia  bila  fidia  ni  moja   ya  uonevu   mkubwa    ambao  wamekuwa  wakiupata  wananchi  kutoka  serikali  za  mitaa. Kwa  ufupi  tutaangazia  jambo  hilo likoje  kisheria.

1.SERIKALI  ZA  MITAA  HAWARUHUSIWI  KUTANGAZA  ENEO  FULANI  KUWA  NI  NJIA.

Serikali  za  mitaa  hawana  mamlaka  kisheria   kuchukua  eneo  la  mtu  kulitangaza  kuwa  njia.  Kinyume  na   ilivyozoeleka  ambapo    viongozi  wa  serikali  za mitaa  hutembea  maeneo  mbalimbali  ya  mtaa   na  kuchukua  maeneo  ya  wananchi  kwa  madai  kuwa  yanapaswa  kuwa  njia.  Sheria  ya  ardhi  inasema  kwamba serikali  kuu au  serikali  ya mtaa  au  chombo  chochote  hakiruhusiwi  kutenga  maeneo   kuwa  njia  isipokuwa   lazima  watume  maombi  kwa  kamishna  wa  ardhi  ambaye  ndiye  atakuwa  na  mamlaka  ya  kutangaza  eneo  fulani  kuwa  ni  njia. 

Sheria  inaendelea    kusema  kuwa maombi  hayo  yatakuwa  yamewekwa  katika  fomu  maalum  na  kujazwa  katika  namna  inayokubalika.  Kwa  hiyo  kumbe  hali  haiko  kama  tulivyozoea  ambapo  serikali  za  mitaa  huamua  kuchukua  eneo  la  mtu  na  kulifanya  njia  bila  ruhusa ya  kamishna  wa  ardhi.  Ieleweke  kuwa utaratibu  ndio  huo  wa  kutuma  maombi   kwa  kamishna  wa  ardhi  na  si  kuamka  asubuhi  na  kulifanya  eneo  la  mtu  kuwa  ni  njia.

2. KUTOA  TAARIFA  KWA  MTU  AMBAYE  ARDHI  YAKE  INATAKIWA  KUGEUZWA  NJIA.

Sheria  ya ardhi  inasema  kuwa  iwapo ardhi  ya  mtu  yeyote   imependekezwa  kugeuzwa  njia  basi  ni  lazima  mtu  huyo  apewe  taarifa  rasmi  ya  maandishi. Isiwe  tu  kiongozi  wa  mtaa  anakuita  ofisini  na  kukwambia  kuwa  lile  eneo  ni  njia   hapana  inatakiwa  taarifa  maalum  ambayo  yule    aliyepewa  pia   atapata  nafasi  ya  kuijibu  ikiwa  ataona  ni  vyema  kufanya  hivyo.

3.  HAKI  YA  KUKATAA  ARDHI  YAKO  KUGEUZWA  NJIA.

Haki  hii  ndiyo  inayofanya kuwepo  kwa  haki  ya taarifa  rasmi  kwa  mtu  ambaye   eneo  lake  linatakiwa  kugeuzwa  njia.  Lengo  la  taarifa  ni  kumfanya  mtu  apate  nafasi  ya  kukubali   ardhi  yake  kubadilishwa  matumizi  au  kukataa.  Hivyo  ikiwa  atapewa   taarifa  naye  akawa  hayuko  tayari  ardhi  yake  kugeuzwa    njia  basi  anayo  ruhusa  ya  kukataa  kwa  kupeleka  pingamizi  kwa  kamishna  wa  ardhi.   

4.  HAKI  YA  KULIPWA  FIDIA  IWAPO  ENEO  LAKO  LITAGEUZWA  NJIA.

Sheria  ya  ardhi  inasema  kuwa  iwapo eneo  la  mtu  litachukuliwa  au  kutengwa  kama  njia  basi  mtu  huyo  atatakiwa  kufidiwa   thamani  ya  ardhi  ilyofanywa  njia.  Pia  atatakiwa  kulipwa  fidia  kwa  hasara yoyote  iliyosababishwa    na  hatua  hiyo  ya  kugeuza  eneo  lake  kuwa  njia.  Hasara  ni  nyingi   yaweza  kuwa  mazao, biashara  fulani   iliyokuwa  ikifanyika  eneo  hilo  na    kila  kitu  ambacho ni  hasara  kilichosababishwa  na  hatua  hiyo. Izingatiwe  kuwa fidia  ya  ardhi  na  hasara  ni  vitu  viwili  tofauti  na  vyote  hutakiwa  kulipwa  kwa pamoja.

MWANDISHI   WA   MAKALA  HAYA   NI   MWANASHERIA  NA  MSHAURI   WA  SHERIA  KUPITIA  GAZETI  LA  SERIKALI   LA   HABARI   LEO  KILA  JUMANNE  , GAZETI  JAMHURI   KILA  JUMANNE  NA  GAZETI  NIPASHE  KILA  JUMATANO.    0784482959,        0714047241              bashiryakub@ymail.com

                                           TANGAZO   MUHIMU                                                

VIWANJA     NA     NYUMBA          ZINAUZWA.

-WANASHERIA   WETU   WATAKUANDALIA   MIKATABA  YOTE  BURE  NA                    KUKUSIMAMIA  MPAKA   MANUNUZI    YAKAMILIKE   BURE.

-UHALALI   WA  NYARAKA   NA   UMILIKI   UMETHIBITISHWA  NA   WANASHERIA     WETU.

-UTAPEWA  MTU  WA  KUKUSAIDIA  KUFANYA  TRANSFER   KWA  HARAKA                 BURE.

-IKIWA   UTATOKEA   MGOGORO  NDANI   YA  MWAKA  TANGU  TAREHE  YA              MANUNUZI    UTAPEWA   WAKILI   WA   KUSIMAMIA  MGOGORO    BURE

                                                        0784482959.

 KUONA   BOFYA  HAPO  JUU    MWANZO  WA   BLOG.