UWEZEKANO WA KUMSHITAKI KWA JINAI ALIYEVAMIA ARDHI YAKO

                           

NA  BASHIR  YAKUB-

Katika  migogoro  ya  ardhi  yapo  mambo  mengi  ambayo  hujitokeza. Yumkini  hii  yote  huwa  ni  katika  kusaka  haki.  Liko  jambo  moja  ambalo  ni  muhimu  watu  kulijua  hasa  wale  ambao   tayari  wamejikuta  katika  migogoro  ya  ardhi.  Mara  nyingi  imekuwa  ikitokea  pale  ambapo  mtu  fulani  ana  mgogoro  wa  ardhi  na  mtu  mwingine  kumwendea  polisi  na  kumshitaki  kwa  jinai  ya  kuvamia  ardhi  yake( criminal trespass). Ni  kweli  jambo  hili  lipo  kisheria   lakini  haliko  moja  kwa  moja   kama  ambavyo  watu  wamekuwa  wakilichukulia kama  ambavyo  tutaona  badae.

1.JINAI  YA  UVAMIZI  WA  ARDHI.

Nimesema  hapo  juu  kuwa  jinai  ya  uvamizi  wa  ardhi  huitwa  “criminal trespass”.  Kosa  hili   huhesabika  limetendeka  pale  ambapo  mtu  huingia  katika  ardhi  ya  mtu mwingine  bila  ruhusa  au  mamlaka  yoyote  ya  kisheria  kutoka  kwa  mmiliki  au  penginepo  huku  akiwa  na  nia  mbaya.  Mtu  anapokuwa  amefanya  hivi  tayari huhesabika  ametenda  jinai  ya  uvamizi  wa  ardhi. Ardhi  kwa  maana  hii  hapa  hujumuisha  nyumba, shamba, kiwanja   na  kila  kitu ambacho  huitwa  ardhi.  

2.  KESI  YA MADAI   YA  UVAMIZI  ARDHI.

Hapo  juu  nimeeleza  kosa  hili  la  uvamizi  ardhi lakini  katika   upande  wa  jinai. Yafaa  tujue  kuwa  kosa  hili  pia  ni  madai.  Kwa  hiyo  kama  hapo  juu  tumeona  anayevamia  ardhi  ya  mtu  anaweza  kufunguliwa  kesi  ya  jinai  basi  tuelewe  kuwa   kwa  kosa hilohilo  waweza  fungua  pia  kesi  ya  madai.  Tofauti  ya  kesi  ya  madai  na  jinai  katika  kosa  hili  ni  kuwa  katika  kesi  ya  jinai  mtuhumiwa  akipatikana  na  hatia  basi  atatakiwa  kwenda jela au  adhabu  nyingineyo  wakati  katika  kesi  ya  madai  mlalamikiwa  akipatikana  na  hatia  basi  atatakiwa  kulipa  fidia   kwa  mtendewa.  Kwa  hiyo  uamuzi  wa  kesi  gani  mlalamikaji  afungue  uko  mikononi  mwake. Aidha  yawezekana  pia  kufungua  kesi  zote  mbili  kwa  pamoja  yaani mahakama   fulani  ukafungua  kesi  ya  madai  na  mahakama  nyingine  ukafungua  kesi  ya  jinai  kwa wakati mmoja.  

3. USIPOTEZE  MUDA KUMFUNGULIA    JINAI  YA  UVAMIZI  UNAYEGOMBEA  NAYE  ARDHI.

Hapo  juu  nimeeleza  kuwa   kuvamia  ardhi  ni  jinai   lakini  yafaa  tujue  kuwa  jinai  hii  huwezi  kumfungulia  kila  mmoja.  Kabla  ya 1980  ilikuwa  mtu  yeyote  aliyevamia  ardhi  yako  basi  unaweza  kumfungulia  jinai  ya  uvamizi  ardhi.  Lakini  baada  ya  mwaka  huo  mwelekeo  wa  sheria  ulibadilika. Mabadiliko  yaliekeza  kuwa  ikiwa  mtu  fulani  ana   mgogoro  wa  ardhi  na  mtu  mwingine  basi  hakuna  mtu  kati  ya  watu  hao  anayeweza kumfungulia  mwenzake  jinai  ya  uvamizi  wa  ardhi. Kwa  mfano  A   analalamika  kuwa  sehemu  anayoishi  B  ni  sehemu  yake. Kutokana  na  hilo  A  anaamua  kwenda  moja  kwa  moja  eneo hilo  kwa  B  na  kukaa au  kukaguakagua  na  kuondoka.  Kwa  mazingira  kama  haya  B  hawezi  kumshitaki  A  kwa  kuvamia  ardhi  yake.  Mfano  mwingine  ni   kati  ya  K  na  Y.  Hawa  kila mmoja  anaamini  kiwanja  fulani   ni  cha  kwake.  Siku  moja  K  anapeleka  mafundi  wake  na  kuanza  kujenga  kitendo  ambacho  hakimridhishi  Y  na  kuamua  kumfungulia  kesi  ya  jinai  ya  kuvamia  eneo  lake.  Kwa  kesi  kama  hii  Y  hawezi  kushinda   na  kimsingi  hukutakiwa  kabisa kufungua  kesi  hiyo. 

4. ISEMAVYO  MAHAKAMA KUHUSU  JINAI  YA  UVAMIZI.

Katuka  kesi  ya  KIBWANA  dhidi  ya  JAMHURI , TLR 321 mahakama  chini  ya  Jaji  kiongozi  Mnzava   ilisema  kuwa  katika  kesi  inayohusu  umiliki  wa ardhi   mahakama  haipaswi  kuendelea  kusikiliza  kesi  ya  jinai.  Iliendelea  kusema  kuwa  iwapo   kuna  ubishi   wa  nani  anamiliki  mahali  fulani  basi  shauri  hilo  haliwezi  tena  kuwa  la  jinai  isipokuwa   wahusika  washauriwe  wakafungue  kesi  ya  madai. Kutokana  na  hayo   yote  niliyosema  hapo  juu  basi  nishauri  kuwa  watu  wasipoteze  muda  kufunguliana  kesi  za  jinai  katika  mazingira  ya  uvamizi  ardhi  kwani  kufanya  hivyo  ni  kupoteza  muda  kwakuwa  kamwe  hautafanikiwa katika  shauri  la  namna hiyo.

MWANDISHI   WA   MAKALA  HAYA   NI   MWANASHERIA  NA  MSHAURI   WA  SHERIA  KUPITIA  GAZETI  LA  SERIKALI   LA   HABARI   LEO  KILA  JUMANNE  , GAZETI  JAMHURI   KILA  JUMANNE  NA  GAZETI  NIPASHE  KILA  JUMATANO.    0784482959,        0714047241              bashiryakub@ymail.com

                                           TANGAZO   MUHIMU                                                

VIWANJA     NA     NYUMBA          ZINAUZWA.

-WANASHERIA   WETU   WATAKUANDALIA   MIKATABA  YOTE  BURE  NA                    KUKUSIMAMIA  MPAKA   MANUNUZI    YAKAMILIKE   BURE.

-UHALALI   WA  NYARAKA   NA   UMILIKI   UMETHIBITISHWA  NA   WANASHERIA     WETU.

-UTAPEWA  MTU  WA  KUKUSAIDIA  KUFANYA  TRANSFER   KWA  HARAKA                 BURE.

-IKIWA   UTATOKEA   MGOGORO  NDANI   YA  MWAKA  TANGU  TAREHE  YA              MANUNUZI    UTAPEWA   WAKILI   WA   KUSIMAMIA  MGOGORO    BURE

                                                        0784482959.

 KUONA   BOFYA  HAPO  JUU    MWANZO  WA   BLOG.